Maden Kanunun İlk Müracaat Ve Ruhsatlandırma  Başlıklı 16/8. Maddesinde

“…II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için müracaatlar, 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita koordinatları esas alınarak tespit edilen noktalarla sınırlandırılmış alanlar için Genel Müdürlüğe doğrudan yapılır. Talep edilen alanın müsait olan kısmı müracaat tarihinde müracaat edene bildirilir ve iki ay içinde ön inceleme raporu, arama dönemi faaliyetlerinin yerine getirilebilmesi için gerekli olan mali yeterliliği de içeren maden arama projesinin verilmesi, ruhsat bedelinin yatırılması hâlinde arama ruhsatı verilir. Ruhsat bedelinin yatırılmaması ve bu belgelerin tamamlanmaması durumunda bu alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hâle gelir. II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için yapılan müracaatların değerlendirilmesi sonucunda hak sağlanan alanların ayrı alanlar şeklinde oluşması durumunda, müracaat sahibinin talebi hâlinde bu alanlardan her birine ayrı ayrı ruhsat verilir. Ruhsatı alınmayan alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hâle gelir…”

MADEN YÖNETMELİĞİ

Arama Ruhsatı/Sertifikası Müracaatı ve Değerlendirilmesi Başlıklı 9. Maddesi

“(1) II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için arama ruhsat müracaatı, işletme ruhsat taban bedeli yatırılarak Ek-6’da yer alan taahhütname ve Ek-5’te örneği verilmiş dilekçe ile üç nüsha halinde Genel Müdürlüğe doğrudan veya Genel Müdürlük internet sayfasında yayımlanan müracaat formu ile internet ortamında yapılır.

(2) II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenlerde, arama ruhsatı almak için müracaat edilen alan, altındaki mevcut haklar dikkate alınarak değerlendirilir. Talep edilen alanın hak sağlamaya müsait olan kısmına ait bilgileri içeren belge müracaat tarihinde müracaat edene verilir. Ayrıca sonuçlar, Genel Müdürlük ilan panosunda ve internet sayfasında müracaatı takip eden günden başlayarak iki ay süre ile ilan edilir. Sonuç ile ilgili olarak müracaat sahibine ayrıca yazılı bir tebligat yapılmaz.”

Ruhsat Müracaat Esasları Başlıklı 10. Maddesi

“(1) Müracaatlar aşağıdaki esaslar doğrultusunda yapılır;

1. a) Müracaatlar, müracaat alanı düzlemsel olarak II. Grup (b) bendi madenlerde 100 hektarı ve IV. Grup madenlerde 2000 hektarı, tamamı denizlere yapılan IV. Grup ruhsat müracaatları ise 50000 hektarı geçmeyecek şekilde yapılır.
2. b) Müracaat edilen alanın koordinatları, saat ibresi dönüş yönünde sağa (Y), yukarı (X) olarak verilir. Müracaatlar tek poligon olarak yapılır.
3. c) Müracaatlar; UTM Projeksiyon ED 50 Datum 6 derecelik dilim esas alınarak, on noktayı geçmeyecek şekilde, Y koordinatı altı basamaklı, X koordinatı yedi basamaklı olarak 1/25000 ölçekli pafta adı yazılarak yapılır. Pafta sayısı dördü, ancak tamamı denizlere yapılan IV. Grup ruhsat müracaatlarında ise pafta sayısı sekizi geçemez. Talep edilen alanla ilgili en az bir pafta adının belirtilmesi zorunludur.

(2) Bu maddedeki esaslara aykırı müracaatlar geçersiz sayılır. Müracaat için yatırılan işletme ruhsat taban bedeli iade edilmez.”

Müracaatların Ruhsatlandırılması/Sertifikalandırılması İçin Gerekli Belgeler Başlıklı 11. Maddesi

“(1) İlk müracaat yoluyla hak sağlayan müracaatların ruhsatlandırılması veya ihale yoluyla arama ruhsatı/sertifikası almaya hak sağlayan müracaatların ihale bedelinin yatırılmasına müteakip arama ruhsatının düzenlenebilmesi için müracaat gününden itibaren iki ay içinde talep sahibinin aşağıdaki belgeleri tamamlayarak Genel Müdürlüğe vermesi zorunludur.

1. a) Gerçek kişiler;…
2. b) Tüzel kişiler;

1) Müracaatçı tüzel kişiye ait güncel şirket ana sözleşmesini, yönetim kurulunu ve şirketin ortaklarının pay oranlarını içeren Ticaret Sicil Müdürlüğünden onaylı Ticaret Sicil Gazetesi örneği,

2) Tüzel kişinin bağlı olduğu vergi dairesi, ili ve vergi numarasını gösterir belge,

3) Tüzel kişiyi temsil ve ilzama yetkili kişilerin onaylı imza sirküleri,

4) Ruhsat bedelinin yatırıldığına dair belge,

5) Ek-7’de yer alan ön inceleme raporu,

6) Ek-8’de yer alan maden arama projesi,

7) Mali yeterlilik belgeleri,

 8) KEP adresi.

(2) Ancak, II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için talep edilen alanın hak sağlamaya müsait olan kısmının ilgili kurumlar tarafından Genel Müdürlüğe bildirilen; özel çevre koruma bölgeleri, milli parklar, yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları, muhafaza ormanları, 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanununa göre korunması gerekli alanlar, 1 inci derece askeri yasak bölgeler, 1/5000 ölçekli imar planı onaylanmış alanlar, 1 inci derece sit alanları, 25/6/2010 tarihli ve 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunda belirtilen alanlar ile madencilik amacı dışında tahsis edilen ve Genel Müdürlük tarafından uygun görüş verilen elektrik santralleri, organize sanayi bölgeleri, petrol, doğal gaz ve jeotermal boru hatları gibi yatırım alanları içinde hak sağlaması halinde, iki ay içinde ruhsat bedelinin yatırılmasından sonra bu alanlara ilişkin ilgili kurumlardan izin alınması için müracaat sahibine bir yıl süre verilir. İki aylık süre içerisinde ruhsat bedelinin tam olarak yatırılmaması halinde bu alan müracaatlara açık hale gelir. Bu süre içinde izin alınması durumunda Ek-6’daki diğer belgeler ile ön inceleme raporu, mali yeterliliği içeren maden arama projesi ve izin alındığına dair belgenin eksiksiz olarak Genel Müdürlüğe verilmesi zorunludur. Aksi takdirde, ilgili kurumlardan izin alınması için müracaat sahibine verilen bir yıllık sürenin sonunda müracaat reddedilir ve bu alan müracaatlara açık hale gelir.

(3) Müracaat edilen alanın bir kısmının ikinci fıkradaki bahse konu alanlarla çakışması halinde, çakışan alan dışındaki serbest alana ilişkin olarak birinci fıkrada yer alan hükümlere göre işlem yapılır. Aksi halde, çakışan alan dışındaki serbest alan iki aylık süre sonunda müracaatlara açık hale gelir. Çakışan alanla ilgili olarak iki aylık süre içinde ruhsat bedelinin yatırılmasını müteakip gerekli izinlerin alınması için müracaat sahibine bir yıl süre verilir. Bu alan için gerekli iznin alınması halinde bu müracaat ile alınan ruhsata ilave edilir. Ayrı bir ruhsat yoksa yeni ruhsat düzenlenir. Aksi takdirde, ilgili kurumlardan izin alınması için müracaat sahibine verilen bir yıllık sürenin sonunda, müracaatın çakışan alanla ilgili kısmı reddedilir ve bu alan müracaatlara açık hale gelir. Müracaat sahibi ile yatırımcının aynı kişi veya kurum olması halinde izin alınmasına gerek duyulmaksızın hak sağlanan alana ruhsat düzenlenir…”

Arama Ruhsatı veya Sertifikası Verilmesi Başlıklı 14. Maddesi

” (1) Müracaat sahibi; ruhsat bedelinin yatırıldığına dair belgeyi ve Ek-6’daki diğer belgeler ile ön inceleme raporu, maden arama projesi ile mali yeterlilik belgelerini müracaat gününden itibaren iki ay içinde Genel Müdürlüğe vermek zorundadır. Belgelerin verilmesini müteakip Ek-9’da yer alan arama ruhsatı veya Ek-10’da yer alan arama sertifikası düzenlenip sicile işlenerek yürürlüğe girer. Aksi takdirde, bu alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hale gelir.

(2) Yapılan müracaatın birden fazla alana hak sağlaması durumunda, müracaat sahibinin talebi halinde her alan için iki ay içinde ayrı ayrı ruhsat bedelinin yatırılması ve Ek-6’daki diğer belgeler ile ön inceleme raporu, maden arama projesi ile mali yeterlilik belgelerinin tamamlanması durumunda ayrı olarak ruhsatlandırılır. Müracaat sahibinin ruhsatını almak istemediği alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın bu süre sonunda yeni müracaatlara açık hale gelir.

(3) Müracaat sahibinin Genel Müdürlükte başka bir işlem için onaylı belgelerinin (imza beyanı/sicil tasdiknamesi) bulunması, müracaat sahibinin bu hususu dilekçesinde beyan etmesi ve yapılan kontrolde teyit edilmesi durumunda bu belgelerin örneklerinin verilmesi yeterlidir.

(4) Ruhsat bedelinin yatırıldığını gösteren belge, Ek-6’daki diğer belgeler, (Danıştay Sekizinci Dairesinin 2/6/2022 tarihli ve E.:2017/7296; K.:2022/3691 sayılı kararı ile iptal ibare; 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 22/A maddesi kapsamında vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge), ön inceleme raporu, maden arama projesi ve mali yeterlilik belgelerinin Genel Müdürlüğe süresi içinde ve eksiksiz olarak verilmesi zorunludur. Bu bilgi ve belgelerin eksiksiz ve tam olarak verilmemesi durumunda, bu alanlar müracaatı takip eden günden itibaren ikinci ayın son gününü takip eden ilk iş günü herhangi bir işleme gerek kalmaksızın yeni müracaatlara açık hale gelir. Bu durumda işletme ruhsat taban bedeli dışındaki ruhsat bedeli iade edilir.”

Danıştay 14. Daire’nin   2014/6736 E., 2017/3229 K. sayılı kararında;

  “…Anayasanın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti’nin bir hukuk devleti olduğu ifade edilmektedir. Hukuk devletinin gereklerinden biri de İdarenin Kanuniliği ilkesidir. İdarenin kanuniliği ilkesi gereğince her idari işlemin yasal dayanağının bulunması gereklidir. Farklı kanunlarda, birbirinden farklı olaylar ve bu olaylara uygulanacak farklı usuller öngörülmüştür. Dolayısıyla idarelerce bir işlem tesis edilirken, bu işlemin dayanağı yasal düzenlemenin somut olarak belirtilmesi … söz konusu işlemin hangi kanun hükmüne göre alındığı belirtilmemiştir.

Bu durumda; idarenin kanuniliği ilkesi uyarınca idari işlemlerin yasal dayanağının açık bir biçimde ifade edilmesi gerekirken, bu husus dikkate alınmaksızın tesis edilen işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir…”

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonu 2018/8 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi

“Kamu kurum ve kuruluşları (belediyeler ve il özel idareleri hariç) ile sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait şirketler, kendi mülkiyetlerinde veya tasarruflarında bulunan taşınmazlarıyla ilgili olarak; kamu kurum ve kuruluşları, vakıf, dernek veya bunların şirketlerine, gerçek veya tüzel kişilere; satış, kira, irtifak, takas, tahsis, devir ve benzeri her türlü tasarrufa yönelik işlemlerini, bakanlıklar ile bağlı, ilgili ve ilişkili kamu kurum ve kuruluşlarında bakan yardımcısı, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında üst yönetici başkanlığında teşkil ettirilen komisyonlar vasıtasıyla yapacaklardır.”

MADEN KANUNU

Madde 3

“Genel Müdürlük: Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü.”

Madde 7/1

“Bu Kanun dışında madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacak her türlü kısıtlama ancak kanun ile düzenlenir.”

Danıştay 14.Daire’nin 2014/ 7807 E.,  2017 / 501 K. sayılı kararında;

 “…Normlar hiyerarşisi ilkesine göre, hukuk düzeni, Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst normdan almaktadır. Bu nedenle; bu normların, dayandıkları üst hukuk kurallarına aykırı hükümler içermeleri mümkün değildir. Normlar hiyerarşisi ilkesinin diğer bir özelliği, bir düzenlemenin hiyerarşik sıralamada daha altta bulunan bir düzenleme ile değiştirilememesi ve kaldırılamamasıdır. Anayasanın yukarıda belirtilen 124.maddesine göre, ilgili idarelerce çıkarılacak yönetmeliklerin kanunlara aykırı olmaması gerektiği belirtildiğinden, normlar hiyerarşisinde yönetmeliklerden alt sırada gelen tebliğin de üst norm olan kanunlara aykırı olamayacağı açıktır…”

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 2009/ 1410 E., 2013 / 1469 K. sayılı kararında;

“…2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasında, iptal davalarının, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı açılan idari dava türü olduğu hükme bağlanmıştır.

Bir idari işlemin sebep, maksat ve konu unsurlar, bakımından yargısal denetiminin yapılabilmesi için; öncelikle usulüne uygun ve yetkili kişi veya organlarca tesis edilmesi gerekir. Çünkü şekil ve yetki bakımından sakat olan bir idari işlemin; başka bir ifadeyle usulüne uygun ve yetkili bir organca tesis edilmeyen bir işlemin, konu, sebep ve maksat unsurları açısından yargısal değerlendirmesi yapılamaz…”

Erzincan İdare Mahkemesi’nin 2022/xx E. Numaralı YD Kararı

“ Anayasanın 63. maddesinin 1.fıkrasında; “Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlamak, bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri almak görevi Devlete verilmiş, ikinci fıkrasında ise; bu varlıklar ve değerlerden özel mülkiyet konusu olanlara getirilecek sınırlamalar ve bu nedenle hak sahiplerine yapılacak yardımlar ve tanınacak muafiyetlerin kanunla düzenleneceği esası getirilmiş, 168. maddesinde de; “Tabii servetler ve kaynaklar Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Bunların aranması ve işletilmesi hakkı Devlete aittir. Devlet bu hakkını belli bir süre için, gerçek ve tüzelkişilere devredebilir. Hangi tabii servet ve kaynağın arama ve işletmesinin, Devletin gerçek ve tüzelkişilerle ortak olarak veya doğrudan gerçek ve tüzelkişiler eliyle yapılması, kanunun açık iznine bağlıdır. Bu durumda gerçek ve tüzelkişilerin uyması gereken şartlar ve Devletçe yapılacak gözetim, denetim usul ve esasları ve müeyyideler kanunda gösterilir.” hükmüne yer verilmiştir.

3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde; “Arama Ruhsatı : Belirli bir alanda maden arama faaliyetlerinde bulunulabilmesi için verilen yetki belgesi.” olarak tanımlanmış, 7. maddesinin 1.fıkrasında, “Madencilik faaliyetlerinin yapılması ve ruhsatlandırma işlemlerinin yürütülmesi ile ilgili olarak yeni verilecek ruhsat alanlarına maden işletme yöntemi, faaliyetin yapıldığı bölge, madenin cinsi, yapılacak yatırımın çevresel etkileri, şehirleşme ve benzeri hususlar dikkate alınarak, temdit talepleri dahil ruhsat verilen alanlarda kazanılmış haklar korunmak kaydıyla, ilgili kurumların Görüşleri alınarak Bakanlık tarafından kısıtlama getirilebilir. İlk müracaat veya ihale yolu ile yapılacak ruhsatlandırmalarda müracaatın yapılacağı alanlar diğer kanunlar ile getirilen kısıtlamalar gözönüne alınarak Bakanlıkça ruhsat müracaatına kapatılabilir. Kısıtlama gerekçesi ortadan kalkan alanlar ihale yoluyla aramalara açılır. Bu Kanun dışında madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacak her türlü kısıtlama ancak kanun ile düzenlenir.” hükmü, aynı maddenin 14. fıkrasında, “Maden arama faaliyetleri, bu Kanunda sayılanlar dışında herhangi bir izne tâbi değildir. İşletme faaliyetleri ise, bu Kanuna göre Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliğe göre yürütülür.” hükmü yer almış; aynı Kanunun “İlk müracaat ve ruhsatlandırma” başlıklı 16. maddesinde;” II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler dışındaki ruhsatlar ihale ile verilir. I. Grup, II. Grup (a) ve (c) bendi madenler için doğrudan işletme ruhsatı verilir. II.Grup (b) bendi, III. Grup, IV. Grup madenler (…)(3), V. Grup madenler arama ruhsatı ile aranır. II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için yapılan müracaatların işletme ruhsat taban bedeli ödenerek yapılması zorunlu olup müracaatlarda öncelik hakkı esastır… I. Grup (b) bendi madenlerde 50 hektarı, II. Grup (a) ve (c) bendi madenlerde 100 hektarı geçmeyecek şekilde doğrudan işletme ruhsatı; II. Grup (b) bendi madenlerde 100 hektarı, III. Grup madenlerde 500 hektarı, IV. Grup madenlerde 2.000 hektarı geçmeyecek şekilde ve tamamı denizlerde verilen III. ve IV. Grup madenlerde 50.000 hektarı geçmeyecek şekilde arama ruhsatı düzenlenir. V. Grup madenlerde 1.000 hektarı geçmeyecek şekilde arama ruhsatı düzenlenir….II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için müracaatlar, 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita koordinatları esas alınarak tespit edilen noktalarla sınırlandırılmış alanlar için Genel Müdürlüğe doğrudan yapılır. Talep edilen alanın müsait olan kısmı müracaat tarihinde müracaat edene bildirilir ve iki ay içinde ön inceleme raporu, arama dönemi faaliyetlerinin yerine getirilebilmesi için gerekli olan mali yeterliliği de içeren maden arama projesinin verilmesi, ruhsat bedelinin yatırılması hâlinde arama ruhsatı verilir. Ruhsat bedelinin yatırılmaması ve bu belgelerin tamamlanmaması durumunda bu alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hâle gelir. II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için yapılan müracaatların değerlendirilmesi sonucunda hak sağlanan alanların ayrı alanlar şeklinde oluşması durumunda, müracaat sahibinin talebi hâlinde bu alanlardan her birine ayrı ayrı ruhsat verilir. Ruhsatı alınmayan alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hâle gelir…” hükmü yer almaktadır.

Maden Kanunun uygulanması ile ilgili usul ve esasların düzenlendiği 21/09/2017 tarih ve 30187 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Maden Yönetmeliği’nin “Arama ruhsatı/sertifikası müracaatı ve değerlendirilmesi” başlıklı 9. maddesinde; “(1) II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için arama ruhsat müracaatı, işletme ruhsat taban bedeli yatırılarak Ek-6’da yer alan taahhütname ve Ek-5’te örneği verilmiş dilekçe ile üç nüsha halinde Genel Müdürlüğe doğrudan veya Genel Müdürlük internet sayfasında yayımlanan müracaat formu ile internet ortamında yapılır. (2) II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenlerde, arama ruhsatı almak için müracaat edilen alan, altındaki mevcut haklar dikkate alınarak değerlendirilir. Talep edilen alanın hak sağlamaya müsait olan kısmına ait bilgileri içeren belge müracaat tarihinde müracaat edene verilir. Ayrıca sonuçlar, Genel Müdürlük ilan panosunda ve internet sayfasında müracaatı takip eden günden başlayarak iki ay süre ile ilan edilir. Sonuç ile ilgili olarak müracaat sahibine ayrıca yazılı bir tebligat yapılmaz.” hükmüne, “Müracaatların ruhsatlandırılması/sertifikalandırılması için gerekli belgeler” başlıklı 11. maddesinde; “İlk müracaat yoluyla hak sağlayan müracaatların ruhsatlandırılması veya ihale yoluyla arama ruhsatı/sertifikası almaya hak sağlayan müracaatların ihale bedelinin yatırılmasına müteakip arama ruhsatının düzenlenebilmesi için müracaat gününden itibaren iki ay içinde talep sahibinin aşağıdaki belgeleri tamamlayarak Genel Müdürlüğe vermesi zorunludur. a) Gerçek kişiler; 1) T.C. kimlik numarası beyanı, 2) Onaylı imza beyanı, 3) Ruhsat bedelinin yatırıldığına dair belge, 4) Ek-7’de yer alan ön inceleme raporu, 5) Ek-8’de yer alan maden arama projesi, 6) Mali yeterlilik belgeleri, 7) KEP adresi, b) Tüzel kişiler;1) Müracaatçı tüzel kişiye ait güncel şirket ana sözleşmesini, yönetim kurulunu ve şirketin ortaklarının pay oranlarını içeren Ticaret Sicil Müdürlüğünden onaylı Ticaret Sicil Gazetesi örneği, 2) Tüzel kişinin bağlı olduğu vergi dairesi, ili ve vergi numarasını gösterir belge, 3) Tüzel kişiyi temsil ve ilzama yetkili kişilerin onaylı imza sirküleri, 4) Ruhsat bedelinin yatırıldığına dair belge, 5) Ek-7’de yer alan ön inceleme raporu, 6) Ek-8’de yer alan maden arama projesi,7) Mali yeterlilik belgeleri,8) KEP adresi…” hükmüne, ”Arama ruhsatı veya sertifikası verilmesi” başlıklı 14. maddesinde; “Müracaat sahibi; ruhsat bedelinin yatırıldığına dair belgeyi ve Ek-6’daki diğer belgeler ile ön inceleme raporu, maden arama projesi ile mali yeterlilik belgelerini müracaat gününden itibaren iki ay içinde Genel Müdürlüğe vermek zorundadır. Belgelerin verilmesini müteakip Ek-9’da yer alan arama ruhsatı veya Ek-10’da yer alan arama sertifikası düzenlenip sicile işlenerek yürürlüğe girer. Aksi takdirde, bu alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hale gelir.” hükmüne yer verilmiştir.

11/09/2018 tarih ve 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nde, Kamu kurum ve kuruluşları (belediyeler ve il özel idareleri hariç) ile sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait şirketlerin, kendi mülkiyetlerinde veya tasarruflarında bulunan taşınmazlarıyla ilgili olarak; kamu kurum ve kuruluşları, vakıf, dernek veya bunların şirketlerine, gerçek veya tüzel kişilere; satış, kira, irtifak, takas, tahsis, devir ve benzeri her türlü tasarrufa yönelik işlemlerini, bakanlıklar ile bağlı, ilgili ve ilişkili kamu kurum ve kuruluşlarında bakan yardımcısı, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında üst yönetici başkanlığında teşkil ettirilen komisyonlar vasıtasıyla yapacağı; söz konusu komisyonlarca izin başvuru ve sonuçlarının Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında Cumhurbaşkanlığına bildirileceği hususu düzenlenmiştir.

Bu doğrultuda 16/10/2018 tarihli davalı idare Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı’nca T.C. Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Taşınmaz Komisyonunun Çalışma Usul Ve Esasları yayınlanmış ve anılan düzenlemenin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde ” Bu Usul ve Esasların amacı; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarının taşınmazlarıyla ilgili olarak, 12/09/2018 tarih ve 30533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde sayılan her türlü tasarrufa yönelik işlemleri yürütecek Komisyonun kurulması ile bu Komisyonun çalışma usul ve esasları ile görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemektir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

İdare Hukuku alanında, tüzük ve yönetmelik dışında, uygulamada genelge, yönerge, talimatname gibi çeşitli başlıklar altında genel düzenleyici işlemlere yer verilmekte ise de anılan düzenlemelerin bir üst hukuk normuna aykırı ya da üst hukuk normundaki düzenlemelerin uygulanmasını etkisiz bırakacak düzenlemeler içermesi durumunun normlar hiyerarşisine aykırılık teşkil edeceği, bu durumun “Hukuk Devleti” sistematiği içerisinde kabulünün mümkün olmadığı açıktır.

Ayrıca, idareler tarafından, kendilerine yöneltilmiş olan bir talep üzerine yazılı bir işlem tesis edilmeden önce, konunun uzmanı kamu görevlileri eliyle kapsamlı ve ayrıntılı olarak inceleme, araştırma ve değerlendirme yapılması ve kamu yararı da gözetilerek gerekçeli olarak işlem tesis edilmesi, bir başka anlatımla tesis edilen idari işlemin sebebinin ortaya konulması gereklidir.

Dava dosyasının incelenmesinden; Erzincan İli dahilinde bulunan YY erişim no’lu, Z-Grup saha ile ilgili olarak maden arama ruhsatı talebi ile müvekkil  şirket tarafından yapılan başvurunun reddine dair Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün xx/xx/20xx tarih ve E-xx sayılı işleminin ve Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonu’nun yy/yy/20yy tarih ve 2 sayılı kararı ile uygun bulunmamıştır” gerekçesiyle reddedilmesi üzerine anılan işlemlerin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Olayda; davalı idarece, dava konusu işlemlerde herhangi bir gerekçe belirtilmeksizin sadece Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonu’nun yy.yy.20yy tarih ve 2 kararı ile uygun bulunmadığının belirtildiği, dava dosyasına sunulmuş olan savunma dilekçesinde de, işin teknik boyutuna ilişkin inceleme ve değerlendirmeye dayalı somut bir bilgi ve belgenin ortaya konulmadığı ve davacı şirket başvurusunun, salt Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda uygun olmadığına dair verilen karara atıf yapılmak suretiyle reddedildiği görülmüş olup somut ve hukuken kabul edilebilir bir gerekçeye dayanmayan dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer yandan; dava konusu işlemlerin davacının çalışma hayatına ilişkin olması ve dava konusu işlemlerin hukuka aykırı olduğunun saptanmasına rağmen uygulanmasının sürdürülmesi, hukuk devleti ilkesine aykırı bir durum yaratacak, dava sonuçlanıncaya kadar işlemlerin uygulanmaya devam etmesi halinde telafisi güç veya imkansız zararlar doğabilecektir.

Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan ve uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararlar doğurabileceği anlaşılan dava konusu işlemlerin, 2577 sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına,…”

Kastamonu İdare Mahkemesi’nin 2022/yy Numaralı YD Kararı

“3213 sayılı Maden Kanunu’nun ‘Amaç’ başlıklı 1. maddesinde; “Bu Kanun madenlerin milli menfaatlere uygun olarak aranması, işletilmesi, üzerinde hak sahibi olunması ve terk edilmesi ile ilgili esas ve usulleri düzenler.” hükmüne yer verilmiş; ‘Tanımlar’ başlıklı 3. maddesinde, Arama Ruhsatı; belirli bir alanda maden arama faaliyetlerinde bulunulabilmesi için verilen yetki belgesi olarak tanımlanmış; ‘Maden Hakkı’ başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasında; “Maden hakları, medeni hakları kullanmaya ehil T.C. vatandaşlarına, Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına göre kurulmuş tüzelkişiliği haiz şirketlere, bu hususta yetkisi bulunan kamu iktisadi teşebbüsleri ile müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ile diğer kamu kurum, kuruluş ve idarelerine verilir.” hükmüne; ‘Madencilik faaliyetlerinde izinler’   başlıklı   7.   maddesinin   1.   ve   3.   Fıkrasında;   “Madencilik       faaliyetlerinin yapılması ve ruhsatlandırma işlemlerinin yürütülmesi ile ilgili olarak yeni verilecek ruhsat alanlarına maden işletme yöntemi, faaliyetin yapıldığı bölge, madenin cinsi, yapılacak yatırımın çevresel etkileri, şehirleşme ve benzeri hususlar dikkate alınarak, temdit talepleri dahil ruhsat verilen alanlarda kazanılmış haklar korunmak kaydıyla, ilgili kurumların görüşleri alınarak Bakanlık tarafından kısıtlama getirilebilir. İlk müracaat veya ihale yolu ile yapılacak ruhsatlandırmalarda müracaatın yapılacağı alanlar diğer kanunlar ile getirilen kısıtlamalar gözönüne alınarak Bakanlıkça ruhsat müracaatına kapatılabilir. Kısıtlama gerekçesi       ortadan kalkan alanlar ihale yoluyla aramalara açılır. Bu Kanun dışında madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacak her türlü kısıtlama ancak kanun ile düzenlenir. (…) Bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen alanlara yapılan ruhsat müracaatlarının hak sağlaması hâlinde, iki ay içinde ruhsat bedeli yatırılması ve 16 ncı maddeye göre müracaatta bulunulması şartıyla ruhsat düzenlenir. Ruhsat sahasındaki bu alanlara ilişkin ilgili kurumlardan izin alınması için ruhsat sahibine bir yıl süre verilir. Bu süre içinde bu alanların izin alınamayan kısımları ruhsat sahasından taksir edilerek ihale yolu ile ruhsatlandırılır.” hükmüne; ‘İlk müracaat ve ruhsatlandırma’ başlıklı 16. maddesinde; “II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler dışındaki ruhsatlar ihale ile verilir. I. Grup, II. Grup (a) ve (c) bendi madenler için doğrudan işletme  ruhsatı verilir. II. Grup (b) bendi, III. Grup, IV. Grup  madenler V. Grup madenler arama ruhsatı ile aranır. II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için yapılan müracaatların işletme ruhsat taban bedeli ödenerek yapılması zorunlu olup müracaatlarda öncelik hakkı esastır. (…) I. Grup (b) bendi madenlerde 50 hektarı, II. Grup (a) ve (c) bendi madenlerde 100 hektarı geçmeyecek şekilde doğrudan işletme ruhsatı; II. Grup (b) bendi madenlerde 100 hektarı, III. Grup madenlerde 500 hektarı, IV. Grup madenlerde 2.000 hektarı geçmeyecek şekilde ve tamamı denizlerde verilen III. ve IV. Grup madenlerde 50.000 hektarı geçmeyecek şekilde arama ruhsatı düzenlenir. V. Grup madenlerde 1.000 hektarı geçmeyecek şekilde arama ruhsatı düzenlenir. (…) II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için müracaatlar, 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita koordinatları esas alınarak tespit edilen noktalarla sınırlandırılmış alanlar için Genel Müdürlüğe doğrudan yapılır. Talep edilen alanın müsait olan kısmı müracaat tarihinde müracaat edene bildirilir ve iki ay içinde ön inceleme raporu, arama dönemi faaliyetlerinin yerine getirilebilmesi için gerekli olan mali yeterliliği de içeren maden arama projesinin verilmesi, ruhsat bedelinin yatırılması hâlinde arama ruhsatı verilir. Ruhsat bedelinin yatırılmaması ve bu belgelerin tamamlanmaması durumunda bu alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hâle gelir. II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için yapılan müracaatların değerlendirilmesi sonucunda hak sağlanan alanların ayrı alanlar şeklinde oluşması durumunda, müracaat sahibinin talebi hâlinde bu alanlardan her birine ayrı ayrı ruhsat verilir. Ruhsatı alınmayan alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hâle gelir.” hükmüne yer verilmiştir.

21.09.2017 tarih ve 30187 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Maden Yönetmeliği’nin ‘Arama ruhsatı/sertifikası müracaatı ve değerlendirilmesi’ başlıklı 9. maddesinde “(1) II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için arama ruhsat müracaatı, işletme ruhsat taban bedeli yatırılarak Ek-6’da yer alan taahhütname ve Ek-5’te örneği verilmiş dilekçe ile üç nüsha halinde Genel Müdürlüğe doğrudan veya Genel Müdürlük internet sayfasında yayımlanan müracaat formu ile internet ortamında yapılır. (2) II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenlerde, arama ruhsatı almak için müracaat edilen alan, altındaki mevcut haklar dikkate alınarak değerlendirilir. Talep edilen alanın hak sağlamaya müsait olan kısmına ait bilgileri içeren belge müracaat tarihinde müracaat edene verilir. Ayrıca sonuçlar, Genel Müdürlük ilan panosunda ve internet sayfasında müracaatı takip eden günden başlayarak iki ay süre ile ilan edilir. Sonuç ile ilgili olarak müracaat sahibine ayrıca yazılı bir tebligat yapılmaz.” hükmüne; ‘Ruhsat müracaat esasları’ başlıklı 10. maddesinde “(1) Müracaatlar aşağıdaki esaslar doğrultusunda yapılır; a) Müracaatlar, müracaat alanı düzlemsel olarak II. Grup (b) bendi madenlerde 100 hektarı ve IV. Grup madenlerde 2000 hektarı, tamamı denizlere yapılan IV. Grup ruhsat müracaatları ise 50000 hektarı geçmeyecek şekilde yapılır. b) Müracaat edilen alanın koordinatları, saat ibresi dönüş yönünde sağa (Y), yukarı (X) olarak verilir. Müracaatlar tek poligon olarak yapılır. c) Müracaatlar; UTM Projeksiyon ED 50 Datum 6 derecelik dilim esas alınarak, on noktayı geçmeyecek şekilde, Y koordinatı altı basamaklı, X koordinatı yedi basamaklı olarak 1/25000 ölçekli pafta adı yazılarak yapılır. Pafta sayısı dördü, ancak tamamı denizlere yapılan IV. Grup ruhsat müracaatlarında ise pafta sayısı sekizi geçemez. Talep edilen alanla ilgili en az bir pafta adının belirtilmesi zorunludur. (2) Bu maddedeki esaslara aykırı müracaatlar geçersiz sayılır. Müracaat için yatırılan işletme ruhsat taban bedeli iade edilmez.” hükmüne; ‘Müracaatların ruhsatlandırılması/sertifikalandırılması için gerekli belgeler’ başlıklı 11. maddesinde “(1) İlk müracaat yoluyla hak sağlayan müracaatların ruhsatlandırılması veya ihale yoluyla arama ruhsatı/sertifikası almaya hak sağlayan müracaatların ihale bedelinin yatırılmasına müteakip arama ruhsatının düzenlenebilmesi için müracaat gününden itibaren iki ay içinde talep sahibinin aşağıdaki belgeleri tamamlayarak Genel Müdürlüğe vermesi zorunludur. (…) b) Tüzel kişiler; 1) Müracaatçı tüzel kişiye ait güncel şirket ana sözleşmesini, yönetim kurulunu ve şirketin ortaklarının pay oranlarını içeren Ticaret Sicil Müdürlüğünden onaylı Ticaret Sicil Gazetesi örneği, 2) Tüzel kişinin bağlı olduğu vergi dairesi, ili ve vergi numarasını gösterir belge, 3) Tüzel kişiyi temsil ve ilzama yetkili kişilerin onaylı imza sirküleri, 4) Ruhsat bedelinin yatırıldığına dair belge, 5) Ek-7’de yer alan ön inceleme raporu, 6) Ek-8’de yer alan maden arama projesi, 7) Mali yeterlilik belgeleri, 8) KEP adresi. (…)” hükmüne; ‘Ön inceleme raporu’ başlıklı 12. maddesinde “(1) Ek-7’de yer alan ön inceleme raporunda, hedef sahayı seçmenin gerekçeleri ve grubu içinde aranacak maden/madenlerin belirtilmesi, öncelikle bölgesel jeolojik etütler, bölgesel jeoloji haritaları gibi mevcut bilgi ve belgelerin yer alması gereklidir. Bu bilgi ve belgeler kullanılarak, jeolojik çıkarsamalar ve öngörülere dayanılarak hedef madenlere yönelik bilgiler belirlenir.

(2)Deniz ve göllere yapılan müracaatlarda ise araması hedeflenen madenin cinsi, yapısı ve arama gerekçelerini içeren ön inceleme raporu verilir. Bu alanlarda varsa yapılmış ilgili haritalar verilir.” hükmüne; ‘Maden arama projesi’ başlıklı 13. maddesinde “(1) Maden arama projesinin aşağıdaki hususları içermesi zorunludur: a) Maden arama projesinin içeriği: Ek-8’de yer alan maden arama projesinde, projenin amacı açık bir şekilde ifade edilerek müracaat sahibinin beklentisi ortaya konulur. Arama yapılacak sahanın seçiminden başlayıp, kaynağın belirlenmesi, değerlendirilip sınıflandırılması, raporlama aşamasının sonuna kadar geçen tüm maden arama süreci (ön arama, genel arama, detay arama) bir termin planı kapsamında belirtilir. Bu faaliyetlerin gerçekleştirilmesine yönelik yatırım ve mali yeterlilik bilgileri belgelenir. Maden arama faaliyetleri kapsamında gerekli görülen çalışmalar; yöntem, içerik ve uygulama biçimi   ile açıklanır ve bunlar sıraya konularak takvime bağlanır. Gerekli ekip/ekipman belirlenerek tüm bu işlerin maliyeti hesaplanır ve finansman kaynakları gösterilir. Maden arama projesi, arama faaliyet dönemleri kapsamında yapılan çalışmalardan elde edilecek verilere göre, gerektiğinde ilgili dönem başlamadan veya dönem içerisinde revize edilerek Genel Müdürlüğe verilir. b) Maden arama projesi faaliyet yeterliliği: Maden arama projesinin yeterli sayılabilmesi için, arama dönemleri ile ilgili ön, genel ve detay arama ile fizibilite dönemleri sonunda verilen faaliyet raporlarında yer alan asgari faaliyetleri içermesi zorunludur. Genel Müdürlükçe gerek görülmesi halinde ek arama faaliyetlerinin yapılması istenebilir. c) Maden arama projesi yatırım tutarı yeterliliği: Maden arama projesinin yeterli sayılabilmesi için, ön, genel ve detay arama dönemlerinde yapılması öngörülen faaliyetlere ait toplam harcama tutarına ilişkin açıklamaların yer alması zorunludur. ç) Termin planı ve yeterliliği: Arama dönemleri itibariyle yapılacak faaliyetlerin dönemleri ve süreleri bu plan kapsamında belirtilmek zorundadır. Maden arama projesi kapsamında dönemler itibariyle toplam yatırım tutarını oluşturacak harcama kalemlerinin ayrı ayrı belirlenmesi gerekir. d) Mali Yeterlilik: 1) Gerçek veya tüzel kişiler Ek-2’de belirtilen mali yeterlilik tutarındaki kullanılabilir nakdi kredi limiti ve/veya vadeli/vadesiz mevduat miktarını gösterir banka referans mektubunu ibraz etmek zorundadır. Tüzel kişiler, maden gruplarına göre mali yeterlilik tutarlarının %30’unu sermayeleriyle, %70’ini banka referans mektubuyla, gerçek kişiler ise banka referans mektubuyla ibraz etmek zorundadır. 2) Kamu kurum ve kuruluşlarının ruhsat alma işlemlerinde mali yeterlilik aranmaz. 3) Ruhsat talep sahipleri, her bir ruhsat talebi için ayrı ayrı Ek-2’de belirtilen mali yeterliliğini belgelemek zorundadır. Bir ruhsat için verilen mali yeterlilik belgesinde yer alan miktarın, bu ruhsat için mali yeterlilikte aranan kısmı dışında kalan miktar yeterli olduğu takdirde başka bir ruhsat için kullanılabilir. 4) Her yıl Aralık ayının sonuna kadar bir sonraki yıl içinde yapılacak müracaatlarla ilgili geçerli olacak Ek-2’de yer alan mali yeterlilik tutarları, yeniden değerleme oranlarında artırılarak Genel Müdürlüğün internet sitesinde ilan edilir.” hükmüne; ‘Arama ruhsatı veya sertifikası verilmesi’ başlıklı 14. maddesinde “(1) Müracaat sahibi; ruhsat bedelinin yatırıldığına dair belgeyi ve Ek-6’daki diğer belgeler ile ön inceleme raporu, maden arama projesi ile mali yeterlilik belgelerini müracaat gününden itibaren iki ay içinde Genel Müdürlüğe vermek zorundadır. Belgelerin verilmesini müteakip Ek-9’da yer alan arama ruhsatı veya Ek-10’da yer alan arama sertifikası düzenlenip sicile işlenerek yürürlüğe girer. Aksi takdirde, bu alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hale gelir. (2) Yapılan müracaatın birden fazla alana hak sağlaması durumunda, müracaat sahibinin talebi halinde her alan için iki ay içinde ayrı ayrı ruhsat bedelinin yatırılması ve Ek-6’daki diğer belgeler ile ön inceleme raporu, maden arama projesi ile mali yeterlilik belgelerinin tamamlanması durumunda ayrı olarak ruhsatlandırılır. Müracaat sahibinin ruhsatını almak istemediği alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın bu süre sonunda yeni müracaatlara açık hale gelir. (3) Müracaat sahibinin Genel Müdürlükte başka bir işlem için onaylı belgelerinin (imza beyanı/sirküleri, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi, oda sicil belgesi) bulunması, müracaat sahibinin bu hususu dilekçesinde beyan etmesi ve yapılan kontrolde teyit edilmesi durumunda bu belgelerin örneklerinin verilmesi yeterlidir. (4) Ruhsat bedelinin yatırıldığını gösteren belge, Ek-6’daki diğer belgeler, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 22/A maddesi kapsamında vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge(1), ön inceleme raporu, maden arama projesi ve mali yeterlilik belgelerinin Genel Müdürlüğe süresi içinde ve eksiksiz olarak verilmesi zorunludur. Bu bilgi ve belgelerin eksiksiz ve tam olarak verilmemesi durumunda, bu alanlar müracaatı takip eden günden itibaren ikinci ayın son gününü takip eden ilk iş günü herhangi bir işleme gerek kalmaksızın yeni müracaatlara açık hale gelir. Bu durumda işletme ruhsat taban bedeli dışındaki ruhsat bedeli iade edilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 763. maddesinde ve devamında Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü teşkilatı düzenlenmiş olup “Görev ve Yetkiler” başlıklı 768. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; “Tabii kaynaklar ile ilgili araştırma izni, arama ve işletme ruhsatı, işletme izni vermek ve bunlarla ilgili diğer işlemleri yapmak, (b) bendinde ise; “Tabii kaynakların değerlendirilmesine yönelik arama, tesis kurma, işletme ve faydalanma haklarını vermek, gerektiğinde bu hakların devir, intikal, taksir, terk, iptal işlemlerini yapmak, ipotek, istimlak ve diğer takyit edici hakları tesis etmek, bunların sicillerini tutmak ve muhafaza etmek” Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

11/09/2018 tarih ve 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nde; Kamu kurum ve kuruluşları (belediyeler ve il özel idareleri hariç) ile sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait şirketlerin, kendi mülkiyetlerinde veya tasarruflarında bulunan taşınmazlarıyla ilgili olarak; kamu kurum ve kuruluşları, vakıf, dernek veya bunların şirketlerine, gerçek veya tüzel kişilere; satış, kira, irtifak, takas, tahsis, devir ve benzeri her türlü tasarrufa yönelik işlemlerini, bakanlıklar ile bağlı, ilgili ve ilişkili kamu kurum ve kuruluşlarında bakan yardımcısı, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında üst yönetici başkanlığında teşkil ettirilen komisyonlar vasıtasıyla yapacağı; söz konusu komisyonlarca izin başvuru ve sonuçlarının Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında Cumhurbaşkanlığına bildirileceği hususu düzenlenmiştir.

Bu doğrultuda 16.10.2018 tarihli davalı idare Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı’nca T.C. Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Taşınmaz Komisyonunun Çalışma Usul Ve Esasları yayınlanmış ve anılan düzenlemenin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde “(1) Bu Usul ve Esasların amacı; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarının taşınmazlarıyla ilgili olarak, 12/09/2018 tarih ve 30533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde sayılan her türlü tasarrufa yönelik işlemleri yürütecek Komisyonun kurulması ile bu Komisyonun çalışma usul ve esasları ile görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemektir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden, davacı şirket tarafından Çankırı ilinde bulunan YY erişim no’lu, Z-Grup saha ile ilgili olarak maden arama ruhsatı talebi ile müvekkil  şirket tarafından yapılan başvurunun reddine dair Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün xx/xx/20xx tarih ve E-xx sayılı işleminin ve Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonu’nun yy/yy/20yy tarih ve 2 sayılı kararı ile uygun bulunmamıştır” açıklaması ile yapılan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü işlemi ve dayanağı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bağlı İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonu kararının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İdarelerin tesis ettikleri işlemlerin unsurlarından olan sebep unsuru, idareyi işlem yapmaya sevk eden unsur, bir başka ifadeyle; tüm idari işlemlerde olduğu gibi işlemle gerçekleştirilmeye çalışılan kamu yararı ve hizmet gereklerine dayanan hukuki ve somut durumdur.

Bu bağlamda; idari işlemlerin bir sebebe ve gerekçeye dayalı olması hukukun genel ilkelerinden olduğundan, bu ilke genel anlamda düzenleme veya işlem yapan idareyi, uyguladığı ve düzenleme yaptığı alanda, doğru ve anlamlı olgular ortaya koymaya ve denetim yapmaya zorlar. İşlemlerde gösterilen sebep ve gerekçe, işlemin yasaya uygunluğu ve dayanağını değerlendirme, itiraz edip etmeme konusunda ilgililere yardımcı olmakla birlikte, idarenin saydamlığı, savunma hakları ve idareye güven ilkeleri ve hukuk devleti anlayışının oluşumu noktalarında da büyük öneme sahiptir.

Diğer taraftan, idarelerin işlem tesis ederken Anayasa ve yasalarla çizilen çerçeve içinde takdir hakkına sahip oldukları açık ise de, bu takdir hakkı, serbestçe ve keyfi şekilde kullanılanabilecek bir durumu ifade etmeyip, kamu yararı ve hizmet gerekleri açısından hukuka uygun olarak temellendirilmiş olgularla desteklenmelidir.

İdareleri işlem tesis etmeye sevk eden saikler, maddi olabileceği gibi hukuki olarak da tezahür etmektedir. Her iki halde de, idarelerce tesis edilen işlemlerin idari yargı mercileri önünde dava konusu edilmeleri durumunda dayandığı hukuki sebepler, yasal dayanak, nedeninin ve doğurduğu hukuki sonuçların maddi alemle uyuşup uyuşmadığı gibi yönlerden yargısal denetimde incelemeye tabi tutulacağı göz ardı edilmemelidir.

Öte yandan, idari işlemlerin yasal dayanağının olması “kanuni idare” ilkesinin sonucudur. Bu sebeple, idarenin yasal dayanağı bulunmayan bir yetkiyi kullanması olanaklı değildir. Dayanılan yasa maddesinin ve gerekçenin idari işlemde belirtilmesi de “kanuni idare” ilkesi açısından bir gereklilik olduğu gibi, idarenin yargısal denetimi yapılırken yasaya uygun hareket edip etmediğinin, ilgili yasa maddesinde yer alan usul ve esaslara uyulup uyulmadığının belirlenmesi açısından da önem arz etmektedir.

Uyuşmazlık konusu olayda; dosyadaki bilgi ve belgelerle yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; davacı şirketin IV (b) grubu maden arama ruhsatı için gerekli müracaatı yaptığı ve belgeleri Maden ve Petrol Genel Müdürlüğüne sunduğu anlaşılmakla, davalı idareler tarafından davacı şirketin sunduğu bilgi ve belgelerin IV (b) grubu maden arama ruhsatı verilebilmesi için yeterli olup olmadığı değerlendirilerek işlem tesis edilmesi gerekirken, başvurusunun herhangi bir somut sebep gösterilmeden gerekçesiz olarak reddine dair dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Öte yandan, dava konusu işlemin davacı şirketin maden arama faaliyetlerini engelleyici özelliği dikkate alındığında, uygulanması halinde davacı şirket açısından telafisi güç ve imkansız zararlara neden olabileceği açıktır.

Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 2577 Sayılı Kanunun 27. maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütmesinin durdurulmasına…”